Đền - Chùa làng Vĩnh Lại được Nhà nước công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia năm 1996. Lễ hội làng là một trong những hoạt động tín ngưỡng của Nhân dân trong làng từ hàng trăm năm trước; đã đi vào tiềm thức mỗi người con làng Vĩnh Lại.

             Nhân dịp ngày sinh của Đức Thánh Cả Bạch Đẳng nhà nuôi - Túc Định Đại vương, là tướng tiên phong phò Hai Bà Trưng chống quân xâm lược Nam Hán vào những 40 sau Công Nguyên. Thể theo nguyện vọng của Nhân dân, được sự nhất trí của Đảng ủy - HĐND - UBND xã Vĩnh Hào, Ban quản lý Di tích cùng với Nhân dân làng Vĩnh Lại tổ chức Lễ hội truyền thống vào các ngày mồng 6, mồng 7, mồng 8 tháng 2 năm Qúy Mão (tức ngày 25, 26, 27 tháng 2 năm 2023).

          Về dự Lễ hội có Thiếu Tướng Vũ Quang Hưng - Nguyên Cục Trưởng cục C44 Bộ Công an; các đại biểu là Lãnh đạo Bảo tàng tỉnh Nam Định; ông Phạm Xuân Thao, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Chủ nhiệm Ủy Ban Kiểm tra Huyện ủy Vụ Bản; đại diện lãnh đạo các xã lân cận; đoàn đại biểu Đảng ủy - HĐND - UBND xã, trưởng các ngành, đoàn thể xã Vĩnh Hào; đại diện Ban lãnh đạo, Ban chấp hành lương dân các thôn trong xã, đại diện Ban chấp hành giáo họ Vĩnh Lại; cùng đông đảo Nhân dân và quý khách thập phương về dự Lễ hội.

Hình ảnh các đại biểu và Nhân dân về dự Lễ hội 

Các tiết mục văn nghệ chào mừng khai mạc Lễ hội của các nghệ sỹ nhà hát chèo tỉnh Nam Định

 Ông Nguyễn Đức Hiện - Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hào, Trưởng Ban tổ chức Lễ hội đọc diễn văn khai mạc 

Theo cuốn Thần phả còn lưu lại, Đền Vĩnh Lại thờ hai ông Bạch Đẳng và Cao Lôi đã có công giúp Hai Bà Trưng đánh quân xâm lược Nam Hán. Tương truyền hồi đó ở huyện Phong Châu có ông Bạch Bằng và bà Hoàng Thị Đảng ăn hiền ở lành. Vào ngày 10 tháng 2 năm Giáp Ngọ bà hạ sinh một con trai đặt tên là Bạch Đẳng. Năm Bạch Đẳng 16 tuổi, cha mẹ đều mất, ông theo Hai Bà Trưng khởi nghĩa, được Trưng Trắc nhận làm con nuôi nên ông còn được Nhân dân gọi là Đức Bạch Đẳng nhà nuôi. Cao Lôi vốn là con ông Cao Điện và bà Hàn Thị quê ở Đông Ngàn, phủ Từ Sơn, đạo Kinh Bắc (sinh ngày 15 tháng Chạp năm Bính Thân) tương truyền ông có giọng như sấm vang nên gọi là Cao Lôi. Cha mẹ mất sớm, ông ở với cậu ruột là Hàn Công Chiêu học hành và luyện tập võ nghệ. Sau khi cậu bị Tô Định giết, ông theo phò tá Hai Bà Trưng và kết nghĩa anh em với Bạch Đẳng. Hai ông về Vĩnh Phúc Trang (làng Vĩnh Lại ngày nay) xưa mộ quân và lập đồn cùng Hai Bà Trưng chống giặc thắng lợi. Hai ông ở lại đất xưa, khuyên dân làm ăn lương thiện. Ít lâu sau, Hán Vũ Đế sai Mã Viện mang quân sang xâm lược nước ta một lần nữa. Mùa xuân năm Quý Mão (43) Hai Bà Trưng và các tướng sỹ do thế yếu phải rút chạy. Hai ông và một số quân tướng đã gieo mình xuống dòng Hát giang tuẫn tiết. Nhân dân thương tiếc, lập đền thờ hai ông trên đất đồn binh xưa. Vua Đinh đã phong “Đương cảnh Thành hoàng Bạch Đẳng tôn thần” và “Lôi công Đại vương tôn thần”. Đền Vĩnh Lại ngoài việc thờ hai vị Bạch Đẳng - Cao Lôi còn có ban thờ các vị tổ lập làng và tiên hiền có công lao với quê hương. Như thờ ngũ gia tiên tổ (Tổ tiên năm dòng họ Đoàn, Phạm, Vũ, Nguyễn, Trần) và trong số các tiên hiền có công danh sự nghiệp hiển vinh nhất là Đệ tam giáp Đồng tiến sỹ xuất thân Phạm Đình Kính. Cụ đã được triều đình ban thưởng phong chức Đô ngự sử, tước lại quận công, thượng thư bộ hình. Sau Cụ được thăng chức thượng thư bộ binh nhập thị, được bàn việc nước với vua chúa. Cụ đã đầu tư tâm sức, tài lực, tổ chức cho nhân dân khơi dòng, mở rộng, nắn thẳng ngòi Cửu Khúc thành con sông Vĩnh Giang thơ mộng phục vụ tưới tiêu và thuận tiện cho viêc chuyển gỗ, kéo nứa phát triển nghề đan cót. Cụ còn cho mở bến Thượng vạn, Hạ vạn, bắc cầu, mở chợ Si, lập Phường cót…nhằm chấn hưng làng xóm và nâng cao đời sống nhân dân. Cứ 5 năm 1 lần vào đầu tháng 2 âm lịch, Nhân dân làng Vĩnh Lại mở Lễ hội truyền thống để tỏ lòng thành kính tri ân công đức của các bậc tiền nhân, những người có công với Nhân dân.

Màn trống, chiêng khai hội

Lãnh đạo Bảo tàng tỉnh Nam Định dâng hương tại Lễ hội

Ông Phạm Xuân Thao, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Chủ nhiệm Ủy Ban Kiểm tra Huyện ủy Vụ Bản dâng hương tại Lễ hội

Đoàn đại biểu Đảng ủy - HĐND- UBND xã Vĩnh Hào dâng hương tại Lễ hội

Một số hình ảnh Rước Thánh công đồng

Bên cạnh các nghi thức Tế Thánh, Lễ cầu quốc thái dân an trong 3 ngày Lễ hội. Ban tổ chức Lễ hội đã tổ chức các hoạt động thể thao và trò chơi dân gian; thi nghề đan cót truyền thống, cùng các tiết mục văn nghệ và thi tìm hiểu lịch sử làng Vĩnh Lại.

Một số hình ảnh diễn ra tại Lễ hội

Tế nam, tế nữ quan

Thi nghề đan cót truyền thống tại Lễ hội

Biểu diễn võ thuật, các trò chơi dân gian và thi đấu thể thao tại Lễ hội

Một số hình ảnh đêm giao lưu văn nghệ, đốt lửa truyền thống chào mừng Lễ hội

Lễ hội là nét đẹp văn hóa truyền thống của Nhân dân, qua đó giáo dục cho thế hệ trẻ lòng yêu quê hương đất nước, tôn vinh các bậc tiền nhân có công đóng góp trong quá trình xây dựng và phát triển của quê hương, đất nước. Thông qua Lễ hội đời sống văn hoá tinh thần của nhân dân được nâng cao, qua đó, phát huy truyền thống, xây dựng quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp./.

Thực hiện: Ban VHTT&TT xã